İslam’da sadaka “doğruluk” anlamına gelir ve Tanrı’yı memnun etmek için verilen gönüllü bir yardımdır. Sadaka ayrıca cömertlik, sevgi, şefkat veya inanç yoluyla başkalarına karşı gönüllü bir hayırseverlik eylemini de tanımlar. Bu eylemler mutlaka fiziksel veya parasal değildir. Gülümsemek, biri için dua etmek veya yardım eli uzatmak gibi basit iyi işler sadaka eylemleri olarak görülü .
İslam’da sadakanın önemi önemlidir, çünkü Baab As-Sadaqah (sadaka kapısı) cennetin 8 kapısından biridir. Sadece hayırsever olan ve Allah rızası için başkalarına sadaka veren müminlerin bu kapıdan girmesine izin verilecektir. Bu kişiler cömert olmalı ve ihtiyaç sahipleri için birçok hayır işi yapmış olmalıdır. Bu kapıdan cennete girmenin fazileti sadaka vererek kazanılır.
Hz. Muhammed (s.a.v.) sadaka vermenin faydalarını birçok hadisinde vurgulamıştır:
Sadaka, suyun ateşi söndürdüğü gibi günahları söndürür.
Tirmizî
Dolayısıyla Allah (cc) rızası için diğer canlılara (hayvanlar da dahil) yapılan her türlü iyilik ve destek bir sadaka veya sadaka olarak değerlendirilebilir.
Sadaka Örnekleri
Bir iyilik eyleminden para bağışına kadar her şey olabilir. Örneğin, Sadaka gönüllü bir bağış, ihtiyaç sahibi birine yardım etmek, bir gülümseme vermek veya hatta yolunuzdan zararlı bir nesneyi kaldırmak olabilir. Akika, Fidye ve Keffaret de Sadaka örnekleridir.
Bazı ek örnekler şunlardır:
- İhtiyaç sahibi birine para bağışlamak.
- Başkaları için yemek yapmak.
- Kur’an öğretmek.
- Başkalarına gülümsemek.
- Bir bitkiyi sulamak.
- Bir hayvanın bakımı.
- Birinin yolundan zararlı bir şeyi kaldırmak.
Bir adam yolda giderken bir diken dalı gördü ve onu yoldan çekti. Allah da onun bu hareketinden razı oldu ve onu bağışladı.
Hadis | Sahih-i Buhari
Sadaka ne demektir?
Kelimenin tam çevirisi ‘doğruluk’tur. Ancak, modern bağlamda ‘gönüllü sadaka’ anlamına gelmiştir. Kelime, samimiyet anlamına gelen ‘sıdk’ kelimesinden türemiştir. Bu, sadakanın inancın samimiyetini gösteren doğru bir davranış olduğunu düşündürmektedir.
Zekat ve Sadaka
Sadaka, yılın herhangi bir zamanında yapılabilen ve herhangi bir miktarda verilebilen tamamen gönüllü bir sadakadır. Ancak, zekat, toplam mal varlığı (nakit, altın, gümüş, hisse senetleri) yıllık bazda nisap eşiğini karşılayan veya aşan her Müslümanın vermesi gereken zorunlu bir sadakadır.
Zekatın sağlayabileceği yardım türüyle ilgili bir dizi şartı vardır. Ancak sadaka, insanlara fayda sağlayan herhangi bir proje veya program için kullanılabilir. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir dizi sözde sadaka vermenin faydalarını vurgulamıştır.
Sadaka ve Sadaka-i Cariye
İslam’da önemli bir kavram olan Sadaka-i Cariye kavramı, ‘devamlı bir hayır kurumu’dur.
Hz. Muhammed (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
İnsan ölünce üç kişi hariç bütün amelleri sona erer: Sadaka-i cariye, faydalı ilim ve kendisine dua eden çocuk.
Hadis | Sahih Müslim
Bu sebeple pek çok Müslüman, ölümünden sonra da insanlara faydası devam edecek, sevabı kazandıracak hayır işlerine gönülden sarılır.
Sadaka Cariye, bir topluluk üzerinde uzun vadede, anlık rahatlamanın ötesinde olumlu etkiler yaratmaya devam eden herhangi bir yardımdır. Buna şunlar dahildir: evler, okullar ve hastaneler inşa etmek. Diğer örnekler şunlardır: dayanıklı su sistemleri kurmak; bir araziyi yıllarca ürün vermeye devam eden bir çiftliğe dönüştürmek; fakir bir ailenin gelecek nesiller için kar üretmeye devam eden bir iş kurmasına yardımcı olmak.
Sadaka ile Sadaka-i Cariye arasındaki fark nedir?
Esasen, Sadaka-i Cariye, günümüzün uluslararası kalkınma sektörünün ‘sürdürülebilir kalkınma’ dediği şeydir. İslam bunu 1400 yıldan uzun bir süre önce teşvik etti. Günümüzde hem İslami hem de diğer STK’lar tarafından yürütülen sürdürülebilir kalkınma programlarının çoğunu kapsar.
Sadakanın faydaları nelerdir?
Sadaka gönüllü bir hayır işidir. Karşılığında hiçbir şey beklenmeden, yalnızca Allah’ı (CC) memnun etmek amacıyla verilir.
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çok cömert olduğunu biliyoruz. O (s.a.v.) yemeğini, parasını ve eşyalarını fakirlere verirdi ve sık sık kendini aç bırakırdı. Özetle, Hz. Muhammed (s.a.v.) kusursuz bir karaktere sahipti. Bu nedenle, onun örnek davranışlarını takip etmek büyük bir ödüldür.
İslam’da sadaka neden önemlidir?
Sadaka sadece kişinin kendi servetini arındırmakla kalmaz, aynı zamanda toplumda bir servet akışı oluşturmaya da yardımcı olur. Vermenin iyi eylemiyle Müslümanlar birbirine bağlanır. Zenginliğin dağıtımıyla toplumlarda ekonomik istikrar da sağlanır. Bu nedenle, Müslümanlar Allah (SWT) tarafından O’nun rızası için vermeye ve cömertliği yaymaya yönelik talimat alırlar.
Hz. Muhammed (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
Kıyamet günü müminin gölgeliği sadakasıdır.
Hadis | Tirmizi
